Δευτέρα 28 Ιανουαρίου 2013

Στα σκουπίδια και ο νόμος - Εργοστάσια επεξεργασίας χωρίς ανακύκλωση και επιστροφή Κερατέας


Από τις 22 Ιανουαρίου, όταν ξεκίνησε η πρώτη φάση του διαγωνισμού για τη δημοπράτηση των τεσσάρων εργοστασίων επεξεργασίας απορριμμάτων στην Αττική, το κτήριο του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ) στο Ψυχικό αποτελεί ακόμη ένα άβατο για τους πολίτες της μνημονιακής Ελλάδας. 


Όταν οι εργολάβοι καταθέτουν προσφορές, η οδός Αντερσεν, όπου βρίσκεται, είναι απροσπέλαστη για τους περαστικούς λόγω της παρουσίας ισχυρής αστυνομικής δύναμης. 

Τα εργοστάσια συνολικού κόστους 740 έως 940 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) θα κατασκευαστούν με τη μέθοδο ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα) και η συνολική χρονική διάρκεια της εκχώρησης εκμετάλλευσής τους έχει εκτιμηθεί σε 27 χρόνια, με προοπτική παράτασης.


Δημοτικά τέλη
Η αναθέτουσα αρχή (ΕΔΣΝΑ) θα συμμετέχει στη χρηματοδότηση του κόστους κατασκευής, με την καταβολή ποσού που θα ανέρχεται ποσοστιαία από 40% έως και 60% της κατασκευαστικής του αξίας, μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και το οποίο θα προέρχεται από κοινοτική ή και εθνική χρηματοδότηση.

Ωστόσο κατά τη φάση της λειτουργίας το κονδύλι που θα απαιτηθεί για την επεξεργασία των απορριμμάτων θα καλύπτεται 100% από τα ανταποδοτικά δημοτικά τέλη που αναμένεται να διπλασιαστούν, όπως έδειξε το αντίστοιχο πείραμα της Δυτικής Μακεδονίας όπου το κόστος διαχείρισης εκτινάχτηκε από τα 40 στα 90 ευρώ τον τόνο.

«Δεν χρειαζόμαστε το φαραωνικού μεγέθους έργο που θέλετε να κατασκευάσετε. Γιατί προχωράτε;» ρώτησε προχθές ο πρώην δήμαρχος Κερατέας, Σταύρος Ιατρού, τον πρόεδρο της Επιτροπής Διαγωνισμού, Θεόδωρο Καρδοματέα. «Εχει δημιουργηθεί μια πίεση του οικονομικού συστήματος να πάρουμε τα λεφτά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να τα αξιοποιήσουμε. Καθυστερούμε. Είναι λεφτά που μας ανήκουν και εμείς τα πετάμε» απάντησε ο κ. Καρδοματέας. Εδώ τίθεται το ερώτημα κατά πόσο στο όνομα της απορρόφησης κοινοτικών κονδυλίων μπορούν να ξεπεραστούν οφθαλμοφανείς «μαύρες τρύπες» στις οποίες πέφτουν τα έργα.

*Η απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΕΔΣΝΑ που αφορά την έγκριση τευχών δημοπράτησης για τα έργα, τη μελέτη, τη χρηματοδότηση, κατασκευή και λειτουργία των τεσσάρων μονάδων θα ήταν ορθότερο να ληφθεί και να κριθεί από το διοικητικό συμβούλιο του συνδέσμου (60μελές όργανο που γνωμοδοτεί για τα μείζονα θέματα) και όχι από την Εκτελεστική Επιτροπή (7μελές όργανο που ασχολείται κυρίως με τρέχοντα ζητήματα). Μια απόφαση που αφορά τη λειτουργία της Αυτοδιοίκησης και τις επιβαρύνσεις των δημοτών για τα επόμενα 27 χρόνια θα έπρεπε πρωτίστως να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και να ληφθούν αποφάσεις των δημοτικών συμβουλίων.

Από το 2012 ισχύει νέος νόμος για τη διαχείριση απορριμμάτων και βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τον ισχύοντα από το 2006 Περιφερειακό Σχεδιασμό Απορριμμάτων Αττικής (ΠΕΣΔΑ).


Νομοθεσία
Ο νόμος 4042/2012 αλλάζει πλήρως τη μέθοδο, τη λογική και τις διαδικασίες διαχείρισης απορριμμάτων, επιβάλλοντας μέτρα και όρους που προηγούνται της συλλογής συμμείκτων απορριμμάτων και τη διάθεσή τους με ή χωρίς επεξεργασία. Προτάσσει την πρόληψη δημιουργίας τους, την επαναχρησιμοποίηση-αξιοποίησή τους, την ανακύκλωση στην πηγή και καταλήγει στην ενεργειακή αξιοποίηση και τελική διάθεση σε Χώρο Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ).

Στον ισχύοντα ΠΕΣΔΑ αναφέρεται με σαφήνεια η μέθοδος επεξεργασίας των μονάδων (πρόκειται για τη μηχανική διαλογή και κομποστοποίηση που εφαρμόζει το ΕΜΑΚ Φυλής). Όμως η Εκτελεστική Επιτροπή αποφάσισε ότι «η μέθοδος θα καθοριστεί μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας του ανταγωνιστικού διαλόγου που θα είναι κομβική για τη διαμόρφωση των οριστικών τευχών δημοπράτησης». Με λίγα λόγια, επαφίεται στον «ανταγωνιστικό διάλογο» μεταξύ των υπηρεσιακών στελεχών που απαρτίζουν την Επιτροπή Διαγωνισμού και των εργολάβων η επιλογή της μεθόδου, με τη γνώμη των εργολάβων να διατυπώνεται ανάλογα με τα συμφέροντα του καθενός.

Ήδη για το εργοστάσιο της Φυλής, η πρώην υπουργός Περιβάλλοντος, Τίνα Μπιρμπίλη, ενέκρινε μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων από το 2011, προβλέποντας μέθοδο βιοξήρανσης. Απόφαση κατά της οποίας έχει προσφύγει στο ΣτΕ η ΠΟΕ-ΟΤΑ.

*Το σηματικότερο όλων είναι ότι τα τέσσερα εργοστάσια θα επεξεργάζονται το σύνολο των συμμείκτων απορριμμάτων της Αττικής, ήτοι 1,35 εκατ. τόνους ετησίως. Αν σε αυτό το ποσό προστεθούν οι 400 χιλιάδες τόνοι που επεξεργάζεται ο εν λειτουργία ΕΜΑΚ Φυλής, πάμε σε ένα σύνολο 1 εκατ. 750 χιλιάδων τόνων, όταν τα παραγόμενα απορρίμματα είναι 2 εκατ. Κατ' επέκταση καταστρατηγείται κάθε προσπάθεια ανακύκλωσης όπως προβλέπει ο νόμος. 

Ειδικά για την Κερατέα, το έργο που έχει εγκριθεί από τον περιφερειακό σχεδιασμό στη θέση Οβριόκαστρο έχει οριστικά κριθεί από τη Δικαιοσύνη παράνομο, με εφετειακή απόφαση. Η αναθέτουσα αρχή διευκρίνισε ότι επιφυλάσσεται να προσδιορίσει το χώρο κατόπιν συνεργασίας του Δήμου Λαυρεωτικής με το υπουργείο Περιβάλλοντος.

Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν ότι εξυφαίνεται ένα σενάριο που μάλλον βολεύει την πολιτική ηγεσία και τους εμπλεκόμενους με την κατασκευή του εργοστασίου, δεδομένου ότι η Κερατέα θεωρείται «δύσκολη».


Οβριόκαστρο
Ενώ στα τεύχη δημοπράτησης αναφέρεται ρητά το Οβριόκαστρο (για το οποίο είχαν ξεσηκωθεί μείζονες αντιδράσεις το 2011) ως τοποθεσία κατασκευής, σημειώνεται ταυτόχρονα η πιθανότητα εξεύρεσης άλλης θέσης, υπό την προϋπόθεση ο Δήμος Λαυρεωτικής να εκπονήσει περιβαλλοντικές μελέτες.

Ο δήμος προτείνει τη θέση Φοβόλες, όπου υπάρχει παλιά χωματερή για την οποία έχει δημοπρατηθεί μελέτη αποκατάστασης από την Περιφέρεια. Μηχανικοί του ΕΔΣΝΑ και του υπουργείου Περιβάλλοντος αποκλείουν την πιθανότητα εγκατάστασης εκεί λόγω του ασταθούς γεωλογικού υπόβαθρου, όπως διαμορφώνεται από τη χωματερή, και του μεγέθους της έκτασης. Μόλις 55 στρέμματα, όταν απαιτούνται τουλάχιστον 200 ώστε να κατασκευαστούν τα προβλεπόμενα στον περιφερειακό σχεδιασμό.

Οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι με αυτή την πρόταση θα κοπάσουν οι αντιδράσεις και εν καιρώ θα επανέλθει στο προσκήνιο το Οβριόκαστρο ως μοναδική υλοποιήσημη «λύση». 


Υ.Γ. -  מה קרה למפעל מישראל?