Φαινομενικά, η δημοπράτηση ενός εργοστασίου βιοξήρανσης αποτελεί κομμάτι της υλοποίησης του πολυσυζητημένου περιφερειακού σχεδιασμού για τα σκουπίδια της Αττικής.
Ωστόσο η συγκεκριμένη ενέργεια του Ενιαίου Σύνδεσμου Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής (ΕΣΔΚΝΑ) αποκαλύπτει γιατί οι κάτοικοι του Λεκανοπεδίου τις επόμενες δεκαετίες θα πληρώνουν πανάκριβα την διαχείριση των απορριμμάτων τους την οποία θα έχει αναλάβει ο Γ. Μπόμπολας, ή ο «εθνικός εργολάβος» όπως τον χαρακτηρίζει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων των δήμων (ΠΟΕ-ΟΤΑ).
Το σημείο-κλειδί της υπόθεσης είναι η χωροθέτηση του επίμαχου εργοστασίου μέσα στον ΧΥΤΑ Φυλής με αποτέλεσμα να χαθεί μεγάλη χωρητικότητα. Το συγκεκριμένο οικόπεδο έχει παραχωρηθεί για ειδικό σκοπό (δημιουργία χώρου υγειονομικής ταφής) και όχι για οποιαδήποτε χρήση.
Επιπλέον, στον συγκεκριμένο χώρο που έχει επιλεγεί μπορεί να εφαρμοστεί μοναχά η μέθοδος της βιοξήρανσης, καθώς η επιφάνειά του δεν επαρκεί για την κατασκευή μονάδας με οποιαδήποτε άλλη τεχνολογία.
Αυτό βέβαια, σύμφωνα με την ΠΟΕ-ΟΤΑ, σημαίνει πως στον διαγωνισμό θα συμμετέχουν μόνο δύο υποψήφιοι. Η μία επιχείρηση είναι η «Ηλέκτωρ», η οποία ανήκει στον Γ. Μπόμπολα. Η άλλη ονομάζεται «Μεσόγειος», έχει αναλάβει την κατασκευή παρόμοιου εργοστασίου στην Κρήτη και έχει αναθέσει υπεργολαβικά στην «Ηλέκτωρ» ένα άλλο έργο, το «ενδιάμεσο κύτταρο» της Φυλής.
Τέσσερα εργοστάσια
«Είναι ξεκάθαρο σε όλους ότι πρόκειται για "φωτογραφικό διαγωνισμό" με πρωτοβουλία και παραγόντων της κυβέρνησης και το όλο θέμα πρόκειται να κλείσει πριν την εφαρμογή του νόμου για τον Καλλικράτη και την αιρετή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση», επισήμανε η ΠΟΕ-ΟΤΑ στον υπουργό Εσωτερικών Γ. Ραγκούση τον περασμένο Ιούνη. Είχε προηγηθεί σύσκεψη στην οποία συζητήθηκε σχέδιο προγραμματικής σύμβασης μεταξύ Περιφέρειας Αττικής και του ΕΣΔΚΝΑ για την κατασκευή τεσσάρων εργοστασίων επεξεργασίας σκουπιδιών με κόστος περίπου 540 εκατ. ευρώ. Η εκμετάλλευση της λειτουργίας τους θα γίνεται από ιδιώτη για 25 χρόνια (με κόστος τρία δισ. ευρώ).
Το κυριότερο όμως είναι ότι προωθήθηκε η δημοπράτηση όλων των εργοστασίων ως ένα έργο, παρ' ότι θα βρίσκονται σε διαφορετικές τοποθεσίες. Επιλογή που αποτρέπει τη συμμετοχή και άλλων υποψήφιων αναδόχων μικρότερου οικονομικού βεληνεκούς στους διαγωνισμούς που αφορούν τα υπόλοιπα τρία εργοστάσια.
Ωστόσο, το μεγάλο «αγκάθι» της ιστορίας δεν ήταν άλλο από το πού θα γίνει η χωροθέτηση της τέταρτης μονάδας. Ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε μέσα στον ΧΥΤΑ Φυλής, όμως η εκτελεστική επιτροπή του ΕΣΔΚΝΑ αποφάσισε να προτείνει άλλο χώρο έπειτα από εισήγηση της διεύθυνσης Συντονισμού Προγραμματισμού και Ανάπτυξης του συνδέσμου (ΣΠΑ).
Ενα μήνα μετά όλα έγιναν διαφορετικά. Εκεί που ο πρόεδρος του ΕΣΔΚΝΑ, Ν. Χιωτάκης, επιχειρηματολογούσε υπέρ της νέας πρότασης, ξαφνικά άλλαξε γνώμη. Ισχυρίστηκε «προφανή παρανόηση» στη λήψη της προηγούμενης απόφασης και προώθησε την ανάκλησή της και την έγκριση περιβαλλοντικής μελέτης για το εργοστάσιο μέσα στο ΧΥΤΑ.
«Η διοίκηση του ΕΣΔΚΝΑ αντί του δημόσιου διαλόγου και της σύγκλησης διοικητικού συμβουλίου επιλέγει τις έκτακτες εντός 2ωρου "συγκλήσεις" ενός μονοπαραταξιακού οργάνου όπως είναι η εκτελεστική επιτροπή που συνεδριάζει μόνο με τέσσερα παρόντα μέλη της», καταγγέλλει η ΠΟΕ-ΟΤΑ.
Προσθέτει μάλιστα ότι ο κ. Χιωτάκης αγνόησε την εισήγηση του αρμόδιου διευθυντή για τη χωροθέτηση του εργοστασίου. Σε αυτήν επισημαίνεται πως «ο Δήμος Φυλής έχει παραχωρήσει το οικόπεδο για την κατασκευή χώρου υγειονομικής ταφής απορριμμάτων. Εργο το οποίο εκτελείται αυτό το διάστημα». Αποτέλεσμα; «θα ωφεληθεί ο ανάδοχος της κατασκευής του εργοστασίου, καθώς θα του παραδοθεί έτοιμο το οικόπεδο που διαμορφώθηκε για άλλη χρήση με δαπάνη του ελληνικού Δημοσίου».
Από την πλευρά του ο Ν. Χιωτάκης λέει ότι «η χωροθέτηση δεν γίνεται από τον ΕΣΔΚΝΑ και από το 2003 υπάρχει σχετικός νόμος που το προβλέπει. Επίσης, η αρχική μελέτη ουδέποτε άλλαξε ως προς τη χωροθέτηση του εργοστασίου. Προφανώς όσοι τα καταγγέλλουν δεν έχουν καλή ενημέρωση. Στόχος τους είναι να χαθεί πολύτιμος χρόνος και να απενταχθεί η μονάδα από το Ταμείο Συνοχής ώστε να μη βρεθούν τελικά τα απαραίτητα χρήματα».
Παιχνίδια εκατομμυρίων
Τα λεφτά που «παίζονται» είναι πάρα πολλά, αφού κάθε χρόνο οι κάτοικοι της Αττικής παράγουν περίπου 1.700.000 τόνους σκουπίδια. Η Ηρώ Ζερβάκη, αυτοδιοικητικό στέλεχος και μέλος των δ.σ. των ΕΣΔΚΝΑ και ΤΕΔΚΝΑ, μας εξηγεί ότι «η ανάθεση της λειτουργίας των εργοστασίων σε ιδιώτες οδηγεί σε μονοπωλιακές εκμεταλλεύσεις και αυθαίρετες αυξήσεις του κόστους της διαχείρισης των απορριμμάτων. Εκτός του κόστους κατασκευής που είναι περίπου μισό δισεκατομμύριο ευρώ, θα υπάρχει η μόνιμη επιβάρυνση ανά τόνο απορριμμάτων, η οποία εκτιμάται ότι θα ανέλθει τελικώς στο ποσό των 147 ευρώ ανά τόνο».
Είναι ενδεικτικό ότι ενώ μέχρι σήμερα το κόστος διαχείρισης ενός τόνου σκουπιδιών κυμαινόταν στα 42 ευρώ, σε πρόσφατο διαγωνισμό για τη λειτουργία του υφιστάμενου εργοστασίου μηχανικής ανακύκλωσης (που επί χρόνια υπολειτουργεί) εκτοξεύτηκε στα 89 ευρώ. Ο ανάδοχος είναι η κοινοπραξία «Ηλέκτωρ-Envitec».
Πέρα όμως από το οικονομικό σκέλος της υπόθεσης υπάρχει και το οικολογικό. Η επιλογή της βιολογικής ξήρανσης από την απερχόμενη ηγεσία του ΕΣΔΚΝΑ δέχεται έντονες επικρίσεις από τις μη κυβερνητικές οργανώσεις. Ο διευθυντής του ελληνικού τμήματος της Greenpeace Ν. Χαραλαμπίδης υπογραμμίζει πως «μεσούσης της οικονομικής κρίσης η επιλογή για τη διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής πανάκριβων και επικίνδυνων μεθόδων τη στιγμή που υπάρχουν φθηνότερες και ασφαλείς λύσεις, είναι προφανώς απαράδεκτη και πιθανώς ύποπτη».
Εξίσου επικριτικός, ο πρόεδρος της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης Φ. Κυρκίτσος: «Πρόκειται για λανθασμένη λύση, η οποία από πίσω της κρύβει την καύση των σκουπιδιών. Ο οικολογικός χώρος των ΜΚΟ και πολλοί άλλοι φορείς έχουν προτείνει αναλυτικό πράσινο σχέδιο, που βασίζεται στο τρίπτυχο Πρόληψη-Ανακύκλωση-Κομποστοποίηση, που είναι και περιβαλλοντικά αποδεκτό και πολύ οικονομικότερο. Ας τοποθετηθούν ξεκάθαρα όλοι οι αρμόδιοι ενόψει μάλιστα και των αυτοδιοικητικών εκλογών».
Τι είναι η βιοξήρανση
Κατά τη διαδικασία της βιολογικής ξήρανσης τα σκουπίδια μπαίνουν μέσα σε κλειστούς βιοαντιδραστήρες και απομακρύνεται η υγρασία τους. Βασικός σκοπός είναι η προεπεξεργασία τους για μετατροπή τους σε SRF (Στερεό Ανακτηθέν Καύσιμο). «Κύριος σκοπός της όλης επεξεργασίας (του συνδυασμού βιολογικής ξήρανσης των απορριμμάτων και καύσης του SRF) είναι η χρήση των απορριμμάτων ως καυσίμου για παραγωγή ενέργειας», διαβάζουμε σε εισήγηση του ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ Σπ. Δανέλλη. Συμπληρώνει μάλιστα πως αποτελεί «παγκόσμια πρωτοτυπία η προώθηση μονάδων βιολογικής ξήρανσης, των οποίων η παραγωγή SRF είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από την ποσότητα που μπορεί η αγορά (τσιμεντοβιομηχανία, πρωτογενής παραγωγή σιδήρου) να απορροφήσει. Καθίσταται άρα αυτονόητο πως η βιολογική ξήρανση αποτελεί τον προπομπό και αρχικό στάδιο επεξεργασίας των απορριμμάτων πριν την τροφοδοσία τους στη μονάδα καύσης».
ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία
